Burgers zijn niet de oorzaak van polarisatie rond de lelieteelt
Opinie Meten=Weten in DvhN
Op 18 juli verscheen een opinie van Meten=Weten in het DvhN.
Na meer dan 20 jaar praten in dialogen, aan gesprekstafels en rondetafels, al dan niet met mediation, is er niets veranderd. De bollenteelt groeide door en is de laatste twintig jaar verviervoudigd. Als je decennia lang moet communiceren over onoverbrugbare belangentegenstellingen dan komt er een moment waarop je bent ‘uitgecommuniceerd’.
Lees de opinie hier:
Onlangs stond er in het Dagblad van het Noorden dat de PvdA zich zorgen maakt over de harde discussie rond de lelieteelt (‘Zorgen over harde discussie bollenteelt’, DvhN , 14-07). Statenlid Jan Puper wil dat de provincie Drenthe stappen neemt om escalatie te voorkomen.
In het artikel wordt niet duidelijk wat hij zich daarbij voorstelt. De brief met vragen die de PvdA heeft gesteld aan Gedeputeerde Staten biedt meer duidelijkheid. Dan blijkt dat de partij hecht aan een ‘constructieve dialoog’ en vraagt of de provincie daar een rol in kan spelen.
De PvdA gaat met deze vragen voorbij aan een lange geschiedenis van vruchteloos overleg. Nog meer communicatie lost het probleem niet op.
Meer dan twintig jaar zorgen
Al meer dan twintig jaar maken burgers zich zorgen over het pesticidegebruik in de bollenteelt. In 2003 kwamen de Drentse Milieufederatie en stichting Bollenboos met de nota Lelies; het land van de reizende bol. Hierin werd uitvoerig gewezen op de gevaren van de bollenteelt.
Aan provincie, gemeentes en waterschappen werd gevraagd in te grijpen en invulling te geven aan een terughoudend en remmend beleid. Jaar in jaar uit is er vervolgens met elkaar gepraat: in dialogen, aan gesprekstafels en rondetafels, al dan niet met mediation, zonder dat er ook maar iets veranderde.
En de bollenteelt… die groeide door en is de laatste twintig jaar verviervoudigd.
Overheid aan zet
In 2019 deden oud-gedeputeerde Marga Kool en onderzoekster Martha Buitenkamp in opdracht van het ministerie van LNV en de provincie Drenthe onderzoek naar mogelijkheden om telers en burgers weer met elkaar in gesprek te laten komen. De conclusies in hun rapport Uitgesproken waren dat de pesticidenonrust niet zou overwaaien, dat bewoners en telers de problemen niet samen konden oplossen en dat de overheid aan zet was.
Met het rapport is tot op heden niets gedaan. De overheid weigert de problemen echt op te lossen en blijft inzetten op communicatie.
Onlangs nog kwam het ministerie van LNV met de handreiking Nabuurschap Gewasbescherming . Wie dacht daarin iets nieuws te vinden, kwam bedrogen uit. Want ook hier is ‘de sleutel communicatie’ met ‘wederzijds begrip en respect zonder afbreuk te doen aan het product van de teler’.
‘Uitgecommuniceerd’
Als je decennialang moet communiceren over onoverbrugbare belangentegenstellingen dan komt er een moment waarop je bent ‘uitgecommuniceerd’. Bestrijdingsmiddelen worden tot ver buiten de akker teruggevonden in (moes)tuinen, huisstof, onder deurmatten en in haren en urine van omwonenden. Steeds meer onderzoek toont aan dat ze schadelijk zijn voor de gezondheid en biodiversiteit.
Doorgaan op de huidige wijze is niet langer te tolereren. Een relatief klein aantal telers kan, doordat de wetgeving tekort schiet, het leven van vele burgers letterlijk verzieken.
Pesticiden splijten de gemeenschap. Dat is niet te wijten aan omwonenden die ondanks de juridische, financiële en sociale risico’s naar de rechter stappen. Zij laten een staaltje van onverschrokken burgermoed zien. Ook niet aan Meten=Weten, dat bij de bestuursrechter keer op keer moet afdwingen dat de overheid zich aan de eigen wetten en regels houdt.
Democratisch recht
Als burgers geen bescherming krijgen van de overheid, kunnen ze uiteindelijk niet anders dan bescherming zoeken via de rechter. Dat is hun democratisch recht. Zij zijn níet de oorzaak van de polarisatie. De hoofdschuldigen zijn de overheden die op onevenwichtige wijze de agrarische sector beschermen en hun eigen wettelijke taken negeren en overtreden.
Zoals Kool en Buitenkamp vier jaar geleden al vaststelden, waait het niet over en is de overheid aan zet. Omwonenden zijn niet gebaat bij communicatie, maar bij controleerbaar minder pesticidengebruik én maatregelen vanuit het voorzorgsbeginsel. Een schone leefomgeving is een grondrecht.
Dáár zou de politiek zich hard voor moeten maken.
Alok van Loon is secretaris van Meten=Weten
